اصل تحقق درآمد

به نام ایزد منان

همانطور که مستحضر هستید در ادامه ی سلسله مقالات ایلیا رسیدیم به اصل دوم از اصول چهارگانه حسابداری یعنی اصل تحقق درآمد

درواقع این اصل از مهمترین و پایه ای ترین اصول حسابداری به شمار میرود که در فرایند ثبت و طبقه بندی و شناسائی بسیار حائز اهمین میباشد

اصل تحقق درآمد

به عبارت علمی اصل تحقق درآمد عبارت است از این که درآمد زمانی شناسائی میشود که اولا فرایند کسب سود کامل شود (یعنی کلیه مزایا و خطرات انتقال یافته و هیچگونه ابهام جدی وجود نداشته باشد) و ثانیا مبادله ای صورت پذیرد

درواقع طبق قاعده درآمد زمانی که کسب میشود باید ثبت شود و نه قبل از آن و همین مهم قابل اندازه گیری بودن و قابل اتکا بودن آن را در پی دارد به عبارت دیگر طبق اصل تحقق درآمد ، درآمد باید به محض تحقق شناسائی شود ونه در زمان دریافت وجه

یعنی درآمد بعد از کسب شدن باید ثبت شود به همین دلیل فرض بر این است که درآمد برای شناسائی باید قابلیت اندازه گیری و قابل اتکا باشد

بر طبق اصل تحقق درآمد شناسائی درآمد در زمان دریافت وجه صورت نمیگیرد بلکه به محض تحقق انجام میشود پس برای شناسائی درآمد باید فرایندهای مربوط به آن شناسائی و تکمیل شده باشند

که شامل انجام خدمت و انتقال مالکیت دریافت وجه و یا اطمینان دریافت وجه در آینده باشد تا زمانی که از کسب درآمد اطمینان حاصل نشود نباید درآمد را ثبت کرد

به طور خلاصه اصل تحقق درآمد مشروط به این است که داد و ستد رخ داده و یا سودی از آن محقق شود

شروط ثبت درآمد

طبق اصل تحقق درآمد باید سه شرط محقق شود تا درآمد ثبت شود که عبارتند از

1/ عملیات مربوط به تحصیل درآمد تکمیل شده باشد (یعنی تمام فعالیت های مربوط به تحقق درآمد کامل شده باشند)

2/ مبلغ درآمد به شکل معقول و مطمئن قابل اندازه گیری باشد

3/ قابلیت وصول آن به طور معقول و مطمئن باشد

روش های شناسائی درآمد

برای شناسائی درآمد روش های گوناگونی وجود دارد که ما به ذکر و توضیح هر کدام میپردازیم به طور کلی پنج روش برای شناسائی درآمد وجود دارد که عبارتند از

1/روش فروش

2/روش اقساطی

3/روش تکمیل کار

4/روش درصد تکمیل کار (مقدار پیشرفت کار)

5/ روش وصول

روش فروش

دراین روش درآمد هنگام فروش ثبت میشود

درواقع این روش رایج ترین شیوه شناسائی درآمد هنگام فروش است زمانی که مالکیت کالا یا خدمتی منتقل و منافع حاصل از آن مشخص شده باشد میتوان درآمد را شناسائی و ثبت نمود

روش اقساطی

این روش نوعی وصول است که در زمان فروش های اقساطی مورد استفاده قرار میگیرد در این روش سود ناویژه (بهای تمام شده ی کالای فروش رفته – فروش) به تدریج وصول وجه نقد ثبت میشود

در واقع در این روش که شبیه به روش وصول است درآمد به موازات وصول آن شناسائی و ثبت میشود بهای تمام شده کالای فروش رفته نه به صورت یکجا بلکه به تدریج دریافت شده و زمان تحقق و دریافت هر بخش از مبلغ همان مقدار ثبت میگردد

نکته / با توجه به سیستم های نرم افزاری کنونی در روش اقساطی گزارش گیری و مقدار بدهکار و بستانکار بسیار مورد استفاده و مفید است هم  برای مانده حساب ها وهم مغایرت گیری ها

روش تکمیل کار

برای خدمات و کارهایی که سالها به طول می انجامد و طولانی مدت ادامه دارد عاقلانه ترین و هوشمندانه ترین روش این است که کل درآمد در زمان تکمیل کار ثبت شود در واقع در این روش شرایط مبادله بین خریدار و فروشنده مشخص و قطعی گردیده است

و امکان شناسائی درآمد قبل از تحویل خدمات وجود دارد ولی در این روش امکان دارد که وجه نقد قبل از ارائه ی خدمات اخذ شود در این مورد میتوان به حسابداری در کشاورزی و کشت و زراعت و حسابهای پیمانی اشاره کرد

روش درصد تکمیل کار (مقدار پیشرفت کار)

این روش نیز برای کار ها و خدمات بلند مدت در نظر گرفته میشود بر این اساس درآمد به تدریجی که کار انجام میشود شناسائی میگردد به طوری که هر سال درصد تکمیل پروژه محاسبه میشود (مقایسه ی هزینه های تحمیل شده طی سال با کل هزینه ی برآورد شده)

و طبق آن درآمد شناسائی میشود (بر اساس درصد) توجه کنید کاربرد این روش در زمانی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد که درصد تکمیل کار در طول دوره مالی قابل محاسبه باشد

به عبارت دیگر این روش در پروژه های بزرگ یا طولانی مدت مورد استفاده قرار میگیرد در این گونه فعالیت ها درآمد حین انجام کار به تدریج محقق میشود

این فعالیت ها دارای مراحل مختلفی میباشد که نسبت به انجام هر یک دریافت وجه مشخصی صورت میپذیرد

نکته مهم این است که تمامی مراحل در این روش باید قابل شناسائی باشد

روش وصول

در شرایطی که کالا یا خدمات به صورت نسیه فروخته و انجام شده اند و وجه آن هنوز دریافت نگردیده است شناسائی درآمد قبل از وصول اشتباه است بنابراین شناسائی و ثبت آن در زمان وصول محقق میشود

به عبارت دیگر این روش تنها در صورت نا مطمئن بودن دریافت وجه استفاده میشود در این روش فروشنده برای ثبت درآمد باید منتظر دریافت وجه بماند این روش عاقلانه ترین و هوشمندانه ترین روش شناسائی و ثبت درآمد میباشد

خاتمه

با نگاهی دقیق و عمیق اصل تحقق درآمد از اصول بسیار تاثیر گذار بر سیر و فرایند حسابداری میباشد و سهم بسزایی در صورت های مالی و روند ثبت و شناسائی درآمد دارد و بسیاری از پیشرفت ها و گستردگی ها در حوزه حسابداری مرهون اصل تحقق درآمد میباشد

ضمنا اصل تحقق درآمد از بسیاری از انحرافات و مشکلات مالی و اقتصادی جلوگیری کرده و به شفافیت و تکامل گزارش های مالی کمک شایانی کرده است

با ایلیا همراه باشید