فرض دوره مالی

خب در ادامه سلسله بحث هایی که پیرامون مفروضات و مفاهیم بنیادی حسابداری چرخ میزد رسیدیم به فرض بعدی که فرض دوره مالی میباشد

دوره مالی چیست ؟

درواقع دوره مالی به یک بازه و محدوده زمانی مشخصی گفته میشود که در این دوره مشخص شده رویداد های مالی جمع آوری وثبت و تجزیه و تحلیل و در نهایت گزارشگری مالی اتفاق خواهد افتاد

به عبارت دیگر تقسیم عمریک واحد اقتصادی به دوره های زمانی نسبتا کوتاه به نام دوره مالی جهت امکان ارزیابی و قابلیت مقایسه بودن نتایج دوره ها

فرض دوره مالی

گزارشگری و گزارش وضعیت اقتصادی یک واحد اقتصادی فواید بیشماری دارد که از آن میتوان مقدار سود و زیان دوره / مقایسه با دوره های قبل و بعد / علم به نقاط قوت و ضعف / و…. اشاره کرد

درحسابداری طول عمر یک واحد اقتصادی و طول عمر هر کسب و کاری به دوره های مختلفی تقسیم میشود (البته به صورت فرضی) که به آن فرض دوره مالی گفته میشود

اگر واحد های اقتصادی میتوانستند برای گزارشگری مالی تا پایان عمر یک شرکت صبر کنند (بر فرض محال) دیگر نیازی به فرض دوره مالی نبود

اما این فرض به قدری مهم و لازم است که اگر نباشد واحد اقتصادی واقعا و حقیقتا به مشکلات متعددی بر خورد میکند که تصورش هم وحشتناک است

اما  تقریبا اکثر شرکت ها نیاز به بازخورد و علم به چگونگی بازدهی شرکت و وضعیت مالی آن شرکت دارند آن هم در بازه زمانی خاص

نکته جالب اینجاست که بسیاری از قوانین مالیاتی مانند مالیات های مستقیم و 169 فصلی و ارزش افزوده و بسیاری از قوانین بیمه براساس فرض دوره مالی در نظر گرفته شده اند

به نوعی که سازمان دارائی و امور مالیاتی کشور هر مودی را ملزم به ارسال و تسلیم اظهارنامه سالانه بابت مالیات بر علمکرد کرده است

از دیگر نیازها به فرض دوره مالی میتوان به مثال نیاز مدیریت به صورت های مالی ماهانه اشاره کرد

بنا براین میتوان گفت که فرض دوره مالی به حسابداران و مدیران مالی کمک میکند تا بتوانند عمر یک واحد اقتصادی و فعالیت متداوم یک کسب و کار را به دوره های کوچکتر تقسیم کنند و در نظر بگیرند

بحث ما از جهت دیگر به این صورت است که استفاده کنندگان اعم از اعتبار دهندگان و سرمایه گذاران و….. به طور مداوم نیاز به رصد و انجام تصمیمات مختلفی مشغول هستند از این رو به اطلاعات مالی که به موقع باشند صد در صد نیاز دارند تا بتوانند به کمک این اطلاعات مالی بهترین تصمیم گیری را برای اهداف شرکت و حد اکثر کردن سود و حداقل کردن هزینه انجام دهند

از روی همین نیاز است که اطلاعات ماهانه /فصلی /یا سالانه را فرض میکنند و به مطالبه گزارش های مالی و صورت وضعیت های مالی میپردازند

پس فرض دوره مالی بر این اساس استوار است که فعالیت های مالی و اقتصادی یک بنگاه اقتصادی یا واحد اقتصادی یا واحد تجاری به دوره ای فرضی محدود تر و کوچکتری تقسیم میشود

یکی دیگر از فواید فرض دوره مالی این است که گزارش های سالانه بسیار گزارش معقول و درست و دقیق تری از دوره مالی میباشد

در واقع دوره مالی یک بازه زمانی مشخصی میباشد که به صورت فرضی در نظر گرفته میشود و در این دوره مشخص واحد های اقتصادی به میزان موفقیت و چگونگی عملکرد و بر اساس سود و زیان سنجیده میشوند

پس فرض دوره مالی وضعیت شرکت یا واحد اقتصادی را در پایان دوره مشخص میکند البته برای حسابداران و مدیران مالی لازم است که عملیات پایان دوره و اصلاح حساب ها و بستن حساب هارا بر طبق استاندارد های حسابداری انجا دهند که این مهم در پکیج های آموزشی ایلیا حسابدار به طور مفصل مورد بحث و آموزش قرار خواهند گرفت

چند نکته علمی

1/ دوره های مالی میتوانند به بازه های زمانی مختلفی در نظر گرفته شوند یعنی بر اساس نیاز واحد اقتصادی یا طبق شرایطی که دارند به بازه ها یا دوره های سه ماهه یا شش ماهه یا حتی نه ماهه در نظر گرفته میشوند که نوع فعالیت شرکت عاملی صد در صدی بر انتخاب این مدت میباشد

2/ طبق قوانین حسابداری هر دوره مالی که یک سال مالی در نظر گرفته میشود در پایان این دوره حسابداران موظفند که عملیات پایان دوره و صورت های مالی و اظهارنامه هارا ارائه و ارسال کنند

3/ سال مالی میتواند برای هر کشوری یا با توجه به تاریخ آغاز و انجام واحد اقتصادی متفاوت باشد و فرض های مختلفی در نظر گرفته شوند

4/ در ایران اغلب شروع سال و دوره مالی از ابتدای فروردین ماه و پایان سال و دوره مالی را روز آخر اسفند ماه همان سال در نظر میگیرند

5/ نکته بسیار مهم این است که در سال مالی یعنی طول دوره حتما باید 12 ماه کامل باشد

6/ معمول ترین دوره مالی یکسال در نظر گرفته میشود

7/ شرکت های سهامی عام موظف هستند که گزارشات میان دوره ای 3 ماهه خود را ارائه کنند درغالب دوره هایی سه ماهه

8/ با توجه به نوع و کاربرد گزارش ها میتوان گزارشات را به صورت وضعیت های مالی 6 ماهه یا 3 ماهه یا 1 ماهه تهیه نمود البته با توجه به نیاز استفاده کننده و نوع عملیات و شرایط واحد اقتصادی

9/ عمر واحد اقتصادی به دوره های زمانی مساوی تقسیم میشوند که هر دوره را اصطلاحا دوره حسابداری هم مینامند

10/ ممکن است برخی از واحد های اقتصادی دو یا چند دوره مختلف مالی داشته باشند و این هیچ مغایرتی با هم ندارد مثل اینکه یک شرکت سهامی عام هم دوره مالی سه ماهه داشته باشد هم دوره مالی سالانه فقط تفاوت در فرض است که فعالیت شرکت در یک بازه زمانی سه ماهه در نظر گرفته شود یا بازه یک ساله که هرکدام مبنای گزارش گری مالی برای استفاده کنندگان قرار بگیرند

نواقص و معایب دوره های مالی کوتاه مدت

لازم به ذکر است که دوره های مالی کوتاه مدت نمیتوانند دید نسبتا کامل و درستی به استفاده کننده ارائه کنند

چون که همراه با مشکلاتی رو برو هستند به عنوان مثال ممکن است که بعضی از حساب ها در برخی فصل ها بیشتر گردش داشته باشند و در برخی فصل ها یا ماهای دیگر بسیار کمتر گردش داشته باشد

همین امر باعث میشود که دوره مالی کوتاه مدت دید نسبتا کاملی از عملکرد شرکت نمایش ندهد به عنوان مثال ممکن است که برخی از کسب و کار ها به دلیل شرایط و نوع فعالیتشان میزان فروششان در فصل های مختلف متغیر باشد

یا گاها دیده شده است که مخارج و هزینه های ثابت و سنگین در یک دوره مالی کوتاه مدت قرار میگیرد در حالی که درآمد ها و سود های حاصل ازاین مخارج  در دوره مالی کوتاه مدت دیگری صورت میگیرد یا حتی در سال مالی بعد انتفاء از آن حاصل میشود

بنابراین برای مدیران مالی توجه به این نکته بسیار با اهمیت است و توجه به این نکته برای سیر تکاملی یک واحد اقتصادی بسیار لازم است

در پایان بایدگفت که گزارش های مالی دوره ای میتوانند دید مبنایی و نسبتا خوبی ارائه کنند برای تصمیم های اقتصادی منتها بایدبه دوره های مالی کوتاه مدت قبل و بعد توجه نمود و باید اطلاعات حاصل از دوره مالی مورد نظر به روز و آپ تو دیت باشند تا بتوان تصمیمات بهتر و گزارشگری دقیقتری ارائه نمود

نکته پایانی

فرض دوره مالی هم بسیار با ارزش است که باید به آن توجه شود با توجه به دوره های مالی کوتاه مدت که به آن اشاره شد دوره های مالی خاصی هم هستند که دانش نسبت به آنها خالی از لطف نیست

یکی مربوط به دوره مالی کسب و کاری است که تازه شروع به فعالیت نمونده اند به طوری که اولین دوره مالی آن ممکن است فقط چند روز طول بکشد

مثلا اگر واحد اقتصادی در 15 اسفند شروع به فعالیت بکند اولین دوره مالی آن از 15 اسفند تا 30 اسفند را تحت پوشش قرار میدهد یعنی طول اولین دوره مالی این واحد اقتصادی تنها 15 روز است

یا شاید واحد اقتصادی 12 فروردین منحل یا تعطیل یا ورشکسته یا… شود به هر حال تعطیلی آن واحد در تاریخ 12 فروردین بوده و آخرین دوره مالی این واحد اقتصادی از 1 فروردین تا 12 فروردین بوده است یعنی طول آخرین دوره مالی واحد اقتصادی تنها 12 روز بوده است

برای مطالعه درباره فرض نسبیت حسابداری کلیک کنید

با ایلیا همراه باشید